Triệu chứng của bệnh tiểu đường là gì? Khi nào nên đi gặp bác sĩ?

Các triệu chứng của bệnh tiểu đường thường do lượng đường trong máu cao gây ra. Các triệu chứng có thể khác nhau giữa các bệnh nhân và đôi khi cũng mờ nhạt gây khó nhận biết.

1. Triệu chứng chung của tiểu đường

Giống như nhiều bệnh lý chuyển hóa khác, bệnh tiểu đường có một số triệu chứng chung điển hình. Nếu xuất hiện một trong số những triệu chứng này, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán chính xác

1.1. Hay đói và thường xuyên mệt mỏi

Trong bệnh tiểu đường, lượng đường huyết tăng cao bất thường nhưng glucose từ máu không thể đi vào tế bào – do thiếu insulin hoặc kháng insulin – vì vậy cơ thể không thể chuyển hóa thức ăn bạn ăn thành năng lượng. Chính sự thiếu năng lượng này làm tăng cảm giác đói và người tiểu đường có xu hướng ăn nhiều hơn.

Tuy nhiên, việc ăn uống không hoàn toàn loại bỏ được cảm giác đói ở người mắc bệnh đái tháo đường. Vì ăn nhiều sẽ chỉ làm tăng thêm lượng đường trong máu vốn đã cao mà không sản sinh ra năng lượng. Cách tốt nhất để giảm lượng đường trong máu là tập thể dục. Vì điều này có thể giúp cơ thể sản sinh nhiều insulin hơn và chuyển hóa đường trong máu thành năng lượng.

Trong trường hợp người bệnh đang sử dụng các loại thuốc giúp kiểm soát đường huyết, thì cơn thèm ăn cũng có thể do tình trạng hạ đường huyết. Nếu chỉ số đường huyết giảm xuống dưới 4 mmol/l, cơ thể thường phản ứng bằng cách giải phóng lượng glucose dự trữ từ gan để nâng mức đường huyết trở lại bình thường.

Song song với tình trạng thèm ăn thì người bệnh tiểu đường cũng dễ cảm thấy mệt mỏi. Mệt mỏi nhiều có thể là hậu quả của tình trạng đường máu cao, sự xuất hiện của các biến chứng, tác dụng phụ của thuốc hoặc suy sụp tinh thần.

1.2. Đi tiểu nhiều, nhất là vào ban đêm

Một trong những triệu chứng điển hình của bệnh tiểu đường là đi tiểu nhiều đặc biệt là vào ban đêm. Điều này được giải thích là do khi lượng đường trong máu tăng cao, cơ thể sẽ cố gắng khắc phục tình trạng này bằng cách loại bỏ glucose khỏi máu qua thận. Khi đó, thận cũng sẽ lọc ra nhiều nước hơn và kết quả là bạn sẽ phải đi tiểu nhiều hơn bình thường.

Ngoài ra, glucose là chất tan, nghĩa là nó có khả năng kéo nước vào trong lòng ống thận qua quá trình thẩm thấu.

1.3. Khát nước nhiều, hay khô miệng

Polydipsia là thuật ngữ chỉ tình trạng khát nước quá mức và là một trong những triệu chứng ban đầu của bệnh tiểu đường. Tình trạng này cũng thường đi kèm với triệu chứng khô miệng.

Lượng đường trong máu tăng cao và tình trạng đi tiểu nhiều khiến các mô trong cơ thể bị mất nước gây cảm giác khát. Khi đó, người bệnh có xu hướng uống nhiều nước hơn để làm dịu cơn khát.

1.4. Ngứa da

Ngứa thường là triệu chứng của bệnh lý thần kinh tiểu đường, khi các dây thần kinh bị tổn thương. Đặc biệt là ở bàn tay và bàn chân. Bên cạnh đó, người bệnh tiểu đường cũng dễ mắc các bệnh ngoài da như nhiễm nấm, vảy nến, dị ứng gây ngứa rát.

Ngoài ra, tình trạng ngứa da trong bệnh tiểu đường có thể do nồng độ cytokine tăng cao, suy giảm chức năng gan hoặc gặp tác dụng phụ khi dùng thuốc.

1.5. Nhìn mờ

Nếu không được kiểm soát tốt, bệnh tiểu đường có thể làm tổn thương các mạch máu nhỏ ở võng mạc dẫn đến nhìn mờ và mù lòa. Ngoài ra, lượng đường trong máu cao có thể làm cho võng mạc của mắt sưng lên ảnh hưởng đến khả năng cảm nhận ánh sáng.

Trong một số trường hợp, tình trạng nhìn mờ có thể do mức đường huyết quá thấp. Đối với những bệnh nhân đang điều trị bằng insulin hoặc thuốc hạ đường huyết khác, lượng đường trong máu giảm thấp có thể dẫn đến mờ mắt, tầm nhìn hạn chế, nhìn đôi,…

2. Triệu chứng tiểu đường tuýp 1

Trong bệnh tiểu đường loại 1, các triệu chứng có thể xuất hiện một cách đột ngột và diễn tiến nhanh chóng. Các triệu chứng thậm chí có thể xảy ra sau khi bệnh nhân bị nhiễm virus.

2.1. Sụt cân nhanh và nhiều

Với những người mắc tiểu đường loại 1, hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào của tuyến tụy làm suy giảm bài tiết insulin. Khi lượng insulin không đủ sẽ ngăn cơ thể lấy glucose từ máu vào tế bào để sử dụng làm năng lượng. Khi điều này xảy ra, cơ thể bắt đầu đốt cháy chất béo và cơ để lấy năng lượng, làm giảm trọng lượng tổng thể.

2.2. Cảm giác buồn nôn và bị nôn

Buồn nôn và nôn là triệu chứng phổ biến của bệnh tiểu đường vì nhiều lý do, nhưng chủ yếu liên quan đến lượng đường trong máu và các vấn đề tiêu hóa. Cụ thể, triệu chứng nôn và buồn nôn có thể là hậu quả của các tình trạng sau:

• Tăng đường huyết quá mức
• Hạ đường huyết
• Nhiễm toan đái tháo đường
• Viêm tụy
• Liệt dạ dày

Ngoài ra, nôn và buồn nôn cũng có thể là tác dụng phụ của nhiều loại thuốc điều trị bệnh tiểu đường. Chẳng hạn như Metformin, loại thuốc trị tiểu đường được sử dụng rộng rãi nhất, được biết là có tác dụng phụ gây buồn nôn.

2.3. Khó ngủ hoặc ngưng thở khi ngủ

Giấc ngủ và lượng đường trong máu có mối liên hệ khá phức tạp. Nồng độ đường trong máu thay đổi có thể làm rối loạn giấc ngủ hoặc gây ra các tình trạng làm gián đoạn giấc ngủ như khát nước hoặc tiểu nhiều về đêm. Ngược lại, một giấc ngủ kém chất lượng cũng có thể khiến việc kiểm soát đường huyết khó khăn hơn.

3. Triệu chứng tiểu đường tuýp 2

Khác với bệnh tiểu đường tuýp 1, người mắc tiểu đường tuýp 2 thường khởi phát triệu chứng muộn hơn và chậm hơn. Trên thực tế, bệnh nhân có thể sống chung với bệnh tiểu đường tuýp 2 trong nhiều năm mà không hề biết.

3.1. Dễ bị nhiễm nấm và nhiễm trùng

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, tình trạng nhiễm trùng nấm men phổ biến gấp đôi ở những người mắc bệnh tiểu đường loại 2 so với dân số nói chung. Nguyên nhân là do lượng đường trong máu cao tạo môi trường thuận lợi cho các loại vi khuẩn và nấm men phát triển.

Ngoài ra, một số loại thuốc trị tiểu đường như Invokana (canagliflozin), Jardiance (empagliflozin), Farxiga (dapagliflozin) và Steglaro (ertugliflozin) có liên quan đến nguy cơ nhiễm trùng nấm men cao hơn. Điều này là do những loại thuốc này làm giảm lượng đường trong máu bằng cách khiến thận thải đường ra nước tiểu, do đó cung cấp cho nấm men một nguồn năng lượng để phát triển.

3.2. Các vết loét lâu lành

Trong bệnh tiểu đường tuýp 2, một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến quá trình phục hồi vết thương. Bao gồm:

• Đường huyết cao
• Dây thần kinh bị tổn thương
• Lưu thông máu kém
• Suy giảm hệ thống miễn dịch

Tuy nhiên, người bệnh thường chủ quan, bỏ qua các vết thương này. Trong nhiều trường hợp, các vết loét có thể trở nên nghiêm trọng hơn dẫn đến tổn thương và hoại tử chi.

3.3. Mất cảm giác, tê bì ở chân

Bệnh lý thần kinh là một trong những biến chứng lâu dài của bệnh tiểu đường. Theo thời gian, lượng đường (đường) trong máu cao có thể làm hỏng các mạch máu nhỏ cung cấp máu cho các dây thần kinh trong cơ thể bạn . Điều này ngăn chặn các chất dinh dưỡng thiết yếu đến được dây thần kinh. Kết quả là các sợi thần kinh có thể bị tổn thương và biến mất.

Cơ quan dễ bị ảnh hưởng nhất là chi dưới. Trên thực tế, nhiều bệnh nhân đã báo cáo về tình trạng tê, ngứa ran và chuột rút ở bàn chân và cẳng chân.

4. Triệu chứng tiểu đường tuýp 3

Nhiều nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, bệnh tiểu đường làm tăng nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ. Cụ thể, trong bệnh tiểu đường tuýp 3, các tế bào não hay các tế bào thần kinh bị thiếu glucose khiến cho các chức năng bị ảnh hưởng.

4.1. Xuất hiện tình trạng mất trí nhớ, lú lẫn

Một số người mắc bệnh tiểu đường đã báo cáo về tình trạng lú lẫn, sa sút trí tuệ hoặc gặp các triệu chứng của bệnh lý Alzheimer. Một trong những nguyên nhân chính được cho là do biến chứng hạ đường huyết. Mặc dù việc kiểm soát chặt chẽ lượng đường trong máu giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch và đột quỵ, nhưng lượng đường huyết thấp có thể làm tổn thương vùng hải mã – trung tâm trí nhớ của não.

Ngoài ra, một số giả thuyết khác cũng chỉ ra các đặc điểm kết nối giữa bệnh tiểu đường và bệnh Alzheimer. Ví dụ, insulin đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành các mảng amyloid và insulin cũng tham gia vào quá trình phosphoryl hóa protein TAU, dẫn đến các rối loạn sợi thần kinh.

Nói cách khác, trong khi tình trạng kháng insulin trong cơ thể có thể dẫn đến bệnh tiểu đường loại 2 thì tình trạng kháng insulin trong não có thể dẫn đến các mảng và đám rối của bệnh Alzheimer.

4.2. Không có khả năng hình thành những kí ức mới

Bộ não của chúng ta lấy đường ở trong máu để tạo ra năng lượng. Nhưng điều đó không có nghĩa là càng nhiều đường trong máu thì não sẽ hoạt động tốt hơn.

Tuy nhân, sự thật không phải như vậy. Lượng  đường trong máu cao theo thời gian sẽ làm tổn thương các mạch máu trong não mang máu giàu oxy. Khi não của bạn nhận được quá ít máu, các tế bào não có thể chết. Điều này được gọi là teo não và có thể gây ra các vấn đề về trí nhớ và giảm khả năng hình thành những ký ức mới.

5. Triệu chứng của tiểu đường thai kỳ

Giống như các loại bệnh tiểu đường khác, các triệu chứng của bệnh tiểu đường thai kỳ cũng bắt nguồn từ tình trạng lượng đường trong máu cao.  Điển hình là ăn nhiều, khát nhiều và đi tiểu thường xuyên hơn.

Hầu hết các trường hợp mắc tiểu đường thai kỳ không gây ra triệu chứng nghiêm trọng, nhưng người bệnh cần phải chú ý về các biến chứng của nó. Nếu mẹ bầu bị tiểu đường, em bé có nguy cơ gặp phải các tình trạng như: sinh non, thai to gây khó sinh, bị suy hô hấp, bị hạ đường huyết, dễ mắc bệnh tiểu đường hoặc thậm chí là thai chết lưu.

Ngoài ra, mẹ bầu bị đái tháo đường cũng có thể gặp tình trạng huyết áp cao, tiền sản giật và gia tăng nguy cơ mắc tiểu đường trong tương lai.

6. Triệu chứng tiền tiểu đường

Tiền tiểu đường chưa phải là bệnh tiểu đường, nhưng những dấu hiệu của nó vẫn cần được chú ý. Điều này giúp làm chậm quá trình tiến triển từ tiền tiểu đường thành tiểu đường loại 2.

Về cơ bản, các triệu chứng của tiền tiểu đường gần giống với triệu chứng của bệnh tiểu đường tuýp 2 nhưng mờ nhạt hơn. Chúng bao gồm: dễ cảm thấy khát nước, đi tiểu nhiều hơn, dễ cảm thấy đói, mệt mỏi, bị sụt cân, mờ mắt,… Ngoài ra, sự xuất hiện của những vùng da sẫm màu ở cổ, nách và háng cũng được cho là dấu hiệu của tiền tiểu đường.

Trên đây là tổng hợp về các triệu chứng của bệnh tiểu đường. Nếu bạn nhận thấy mình có một trong những dấu hiệu trên, hãy đi gặp bác sỹ để được thăm khám và tư vấn chi tiết nhất. Hy vọng bài viết trên đã giúp ích được cho bạn.